Organizacja przestrzeni magazynu i jego podział na określone strefy to podstawa sprawnej organizacji oraz wydajnego działania całego obiektu logistycznego. Poszczególne strefy magazynu realizują szereg operacji w całym procesie magazynowania. Są one zróżnicowane z uwagi na poszczególne specjalizacje. Cały proces tworzenia stref w magazynie ma na celu osiągnięcie wysokiej wydajności oraz zapewnienie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i towarów znajdujących się w magazynie. Warto zaznaczyć, że coraz to wyżej rosnące oczekiwania wobec logistyki magazynowej sprawiają, że część, a w niektórych przypadkach całość operacji w poszczególnych strefach magazynu podlega automatyzacji. Warto zatem wiedzieć, dlaczego poszczególne obszary magazynowe i ich podział na strefy są tak istotne.
Strefy w magazynie – podział magazynu
Magazyn śmiało można porównać do mieszkania, w którym jak wiadomo, istnieje podział na poszczególne pomieszczenia, takie jak kuchnia, łazienka, sypialnia czy salon. Wspomniany podział pełni funkcję organizacyjną, odseparowuje od siebie poszczególne sprzęty, meble, ubrania, zabawki i wiele innych. Z całą pewnością trudno byłoby się odnaleźć w mieszkaniu, w którym wspomnianego podziału nie ma, a wszelkie rzeczy są ze sobą pomieszane i niezorganizowane. Można powiedzieć, że konkretny podział mieszkania jest swego rodzaju schematem dla domowników, który kształtuje organizacje oraz poczucie bezpieczeństwa.
Tak samo sytuacja ma się w przypadku obiektów magazynowych. To właśnie w tym miejscu składuje się olbrzymie ilości zróżnicowanych materiałów oraz realizuje setki operacji dziennie. Istotnym aspektem jest także fakt, iż każdy z zatrudnionych pracowników ma do wykonania inne, często niezwykle złożone zadania. Określenie poszczególnych stref magazynowych oraz organizacji dotyczącej przepływu ludzi oraz zapasów jest kluczowe dla uzyskania wydajnej pracy, a przede wszystkim bezpieczeństwa w procesie magazynowania.
Przed podziałem magazynu na strefy należy dokonać szczegółowej analizy. Istnieje bowiem wiele możliwości technicznych i organizacyjnych, a ich ostateczny podział rzutuje na przebieg poszczególnych operacji w procesie magazynowania. Zdecydowanie, podział obiektu logistycznego w zależności od poszczególnych parametrów powinien być planowany już na etapie projektowania magazynu. Nie da się ukryć, że dobrze zorganizowana przestrzeń zdecydowanie ułatwia, a także przyspiesza i wpływa na efektywność pracy poszczególnych pracowników. Co za tym idzie, w przypadku spotęgowanego chaosu wynikającego ze źle wytyczonych stref, praca poszczególnych osób może się znacznie spowolnić, a przy tym być mniej efektywna.
Obszary magazynowe – podział na strefy
Warto wiedzieć, że praca każdego magazynu opiera się na czterech podstawowych etapach. Składają się na nie przyjęcie towaru, składowanie, kompletacja, a także wydanie towaru. Co istotne, poza standardowymi operacjami magazyn realizuje także szereg innych zadań, takich jak rozładunek czy załadunek samochodów ciężarowych. Należy pamiętać, że to właśnie zadania realizowane w procesie magazynowania narzucają konkretny podział obiektu logistycznego na strefy.
Pierwszą ze stref jest strefa załadunku i rozładunku w magazynie. To właśnie w niej dochodzi do przyjmowania oraz wydawania towaru. Przestrzeń ta powinna znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie doków przeładunkowych lub całkowicie na zewnątrz budynku. Istotne jest, aby miały do niej dostęp samochody ciężarowe oraz inne pojazdy realizujące transport zewnętrzny.
Kolejną równie istotną strefą jest strefa przyjęcia towaru. W tym miejscu personel nie tylko przyjmuje towary, ale także odpowiada za ich sortowanie i przeprowadzanie kontroli jakości. Istotne jest, aby strefa została oddalona od przestrzeni składowania czy też strefy rozładunku. Pracownicy przydzielani do danej strefy sprawdzają, czy towar spełnia ustalone warunki, a także przypisują miejsca składowania w magazynie. W przypadku, w którym towar wymaga rozpakowania, konieczne jest zaplanowanie przestrzeni, która umożliwi wygodne rozłożenie towarów z palet czy kontenerów.
Układ magazynu zakłada również strefę przeznaczoną do składowania zapasów. Sposób jej zaprojektowania powinien być zależny w głównej mierze od sposobu przechowywania, jaki stosuje dany obiekt logistyczny. Możliwe jest bowiem przechowywanie towarów bezpośrednio na podłodze przy użyciu palet bądź też na regałach magazynowych. Rozwiązanie, jakim są regały magazynowe, pozwala optymalizować składowanie, dzięki modułowej konstrukcji gwarantującej układ, konfigurację, a także mechanizmy działania możliwe do dopasowania pod kątem rodzaju towarów, a także możliwości oferowanych przez obiekt.
Strefa kompletacji zamówień dotyczy sytuacji, w której towar musi zostać skompletowany w innej formie niż tej, w której przybył do magazynu. Warto wiedzieć, że strefa ta nie jest standardem dla wszystkich magazynów. Często jest ona sprzężona ze strefą magazynowania, dzięki czemu możliwe jest pobieranie towaru z regału przy pomocy wózka widłowego czy też przenoszenie go wprost na przenośniki rolkowe.
Ostatnią, jednak równie ważną strefą jest ta przeznaczona do wysyłek towarów z magazynu. W tym miejscu pracownicy magazynu pakują zamówienia skompletowane w strefie kompletacji zamówień. Towary są tam gromadzone, pakowane, a następnie wydawane do transportu i ładowane na pokład ciężarówki. Warto zaznaczyć, że strefa ta jako ostatni element procesu magazynowania powinna działać wydajnie oraz być oddzielona od reszty magazynu.